दार्जीलिङ्ग चिया संकट: श्री हर्ष वर्धन श्रृंगलाले संसदमा व्यक्त गरे चिन्ता

संसदको आजको शून्य कालमा माननीय सांसद श्री हर्ष वर्धन श्रृंगला ले भारतको चिया क्षेत्रमा, विशेष गरी दार्जीलिङ्ग र उत्तर-पूर्वमा बढ्दो संकटप्रति गम्भीर चिन्ता व्यक्त गर्नुभयो। उहाँले दस लाखभन्दा बढी कामदारहरू प्रत्यक्ष रूपमा रोजगारीमा छन् र करिब ६० लाख मानिसहरू यस उद्योगमा निर्भर छन् भन्ने तथ्यलाई जोड दिँदै, जीविकोपार्जन र सम्पदा दुवैको सुरक्षा गर्न तत्काल कदम उठाउनु आवश्यक रहेको कुरो औंल्याउनुभयो। उहाँले जलवायु तनाव, घट्दो वन क्षेत्र, श्रम अभाव, मूल्य अस्थिरता, र कम गुणस्तरको चिया आयातमा तीव्र वृद्धिलगायत यस क्षेत्रलाई असर गर्ने प्रमुख चुनौतीहरूको चर्चा गर्नुभयो। उहाँले २०२५ को पहिलो छ महिनामा अफ्रिकी देशहरू र नेपालबाट चिया आयात लगभग ४५ प्रतिशतले बढेको उल्लेख गर्दै, यसले दार्जिलिङ चियाको विश्वव्यापी ब्रान्ड मूल्य कमजोर पारेको बताए। दार्जीलिङ्ग चियाको उत्पादनमा आएको गिरावटले गहिरो संरचनात्मक समस्या देखाएको छ। १९७० को दशकमा १ करोड ४० लाख किलोग्राम उत्पादन भएको भए पनि, २०२४ मा यो घटेर ५५ लाख १० हजार किलोग्राम पुगेको छ।

उहाँले अव्यवस्थित सम्पत्ति, सुल्झाउन नसकिएका जग्गा भाडा मामिला, र आयातित चियालाई दार्जीलिङ्ग चियाको रूपमा गलत ब्रान्डिङ गर्ने मुद्दाहरूले क्षेत्रको अर्थतन्त्र र प्रतिष्ठालाई निरन्तर कमजोर बनाउँदै आएको बताउनुभयो। तत्काल हस्तक्षेपको लागि आह्वान गर्दै, श्री श्रृङ्गलाले माननीय वाणिज्य मन्त्रीलाई कम गुणस्तरको चिया आयात रोक्न र दार्जिलिङ, असम र नीलगिरीका प्रिमियम GI-ट्याग गरिएको चियालाई सुरक्षित राख्न बलियो उपायहरू अविलम्ब लागू गर्न आग्रह गर्नुभयो। उहाँले चिया बगान समुदायहरूको दीर्घकालीन लचिलोपन सुनिश्चित गर्न दार्जीलिङ्गमा हाल लागू भइरहेका समुदाय-आधारित जीविकोपार्जन मोडेलहरूको विस्तारको महत्त्वमा पनि जोड दिनुभयो।

उहाँले सेप्टेम्बर २०२३ मा भारतले आयोजना गरेको G20 शिखर सम्मेलनमा प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदीले विश्व नेताहरूसमक्ष दार्जिलिङ चिया प्रस्तुत गरेको र यसको विश्वव्यापी प्रतिष्ठा तथा सांस्कृतिक महत्वलाई उजागर गरेको प्रसंग पनि स्मरण गराए।“दार्जीलिङ्ग चिया केवल एक उत्पादन मात्र होइन; यो विश्वव्यापी सम्पदा र भारतको गौरव हो। यसको संरक्षण गर्नु भनेको पुस्तौँदेखि यसलाई पालनपोषण गर्दै आएको समुदायको संरक्षण गर्नु हो,” उहाँले भन्नुभयो। यस हस्तक्षेपसँगै, श्री श्रृंगलाले दार्जिलिङका चिया कामदारहरूको आर्थिक सुरक्षा र सांस्कृतिक विरासत सुदृढ पार्ने आफ्नो प्रतिबद्धतालाई पुन: पुष्टि गर्नुभयो। उहाँको नेतृत्वमा कार्यान्वयन भइरहेको जीविकोपार्जन विविधीकरण पहलले दिगो मोडेलको रूपमा काम गर्दै हजारौं परिवारहरूलाई लाभ पुर्या उन सक्छ।

By Business Bureau